Het everzwijn in Vlaanderen, er zijn heel wat tegenstrijdige belangen. Ze brengen ecologische en economische voor- en nadelen met zich mee. De belangen verschillen naargelang de locatie, het landschap en de belanghebbenden.
Het Agentschap voor Natuur en Bos wil de natuur alle kansen te geven, zonder te veel schade. Everzwijnen zijn uiterst intelligent en passen zich snel aan, aan nieuwe omstandigheden.
Hoe herken je ze?
Het wilde zwijn of everzwijn is te herkennen aan hun bruingrijze borstelige vacht, imposante postuur met smalle kop. In een groep of ‘rotte’ leven de volwassen vrouwtjes ‘zeugen’, samen met hun jongen. De jonge everzwijnen of ‘frisling’ hebben een strepenpatroon dat iets wegheeft van een pyjama om niet op te vallen tussen de bladeren van de bosgrond.
Als het streeppatroon van de jonge dieren verdwijnt, dan noemen we ze ‘overlopers’, de jonge mannelijke ‘overlopers’ verlaten de groep na een jaar. In het begin kunnen ze soms nog enige tijd samenblijven, maar eenmaal het volwassen ‘beren’ of ‘keilers’ zijn, leiden ze een solitair bestaan.
Everzwijnen kunnen tot 300 kg wegen en kunnen maar liefst een snelheid halen tot 55 km/h.
Wat eet een everzwijn?
Het zijn ware alleseters of omnivoren, maar het merendeel moet bestaan uit makkelijk verteerbaar voedsel. Ze houden van bosrijke gebieden. Ze eten voornamelijk plantaardig voedsel, zoals eikels, beukennoten, kastanjes, wortelen, bladeren en wilde platen en landbouwgewassen (knollen, bieten, maïs …).
In goede jaren eet een mannelijk everzwijn bijna 2 kg eikels per dag, afhankelijk van het seizoen en het voedselaanbod wordt het dieet aangevuld met dierlijk voedsel zoals in de bodem of in dood hout levende larven, regenwormen, kleine knaagdieren, konijnen, aas, naaktslakken, amfibieën en truffels.
Everzwijnplan
In 2020 lanceerde de Vlaamse overheid een plan voor de bestrijding van everzwijnen. Het is niet de bedoeling van het plan om zo veel mogelijk dieren te schieten. Maar het is de bedoeling van de schade zo veel mogelijk te beheersen en het aantal conflicten te verminderen.
Het everzwijn is deel van de inheemse fauna, sinds 2006 zijn ze met een stevige opmars bezig, dit onder andere doordat ze zich door hun intelligentie voortdurend snel kunnen aanpassen.
Vlaanderen is ingedeeld in Fauna Beheer Zones (FBZ), naargelang de zone zijn er afspraken gemaakt rond everzwijnen.
Gistel ligt in een FBZ 1, dit wil zeggen dat er tot op heden geen meldingen zijn van everzwijnen.
Maar onderstaande informatie kan handig zijn voor moest je richting de Ardennen, Frankrijk, Duitsland … gaan.
Waarneming van een levend dier of melding van schade (verkeersongeval of schade aan de tuin) kan je doen via de link: https://eloket.natuurenbos.be/wildinzicht/overzicht
Dood of ziek everzwijn gevonden? Meld het meteen!
Recent werd er een besmet everzwijn (Afrikaanse Varkenspest of AVP) gevonden in Duitsland, op ongeveer 200 km van de Belgische grens. De Afrikaanse Varkenspest vormt geen gevaar voor de gezondheid van de mens, maar ze is wel erg besmettelijk voor varkens en everzwijnen. Het Agentschap Natuur en Bos roept op om extra waakzaam te zijn voor dode of verzwakte everzwijnen, bewaar afstand en raak een karkas niet aan. Bel zo snel mogelijk naar het opvangcentrum voor wilde dieren (VOC) in de provincie van de waarneming.
| Regio | VOC | Contact |
| Antwerpen | VOC Brasschaat-Kapellen Holleweg 43, 2950 Kapellen |
Telefoon: 03/376 45 15 E-mail: info@vocbrasschaatkapellen.be |
| Limburg | VOC Natuurhulpcentrum Oudsbergen Industrieweg Zuid 2051, 3660 Oudsbergen |
Telefoon: 089 85 49 06 E-mail: info@natuurhulpcentrum.be |
| West-Vlaanderen | VOC Oostende Nieuwpoortsesteenweg 642, 8400 Oostende |
Telefoon: 059 80 67 66 E-mail: voc.oostende@vogelbescherming.be |
| Vlaams-Brabant | VOC Malderen Boeksheide 51, 1840 Malderen |
Telefoon: 052 33 64 10 E-Mail: voc.malderen@gmail.com |
| Oost-Vlaanderen | VOC Merelbeke Liedermeersweg 14, 9820 Merelbeke |
Telefoon: 09 230 46 46 E-mail: voc.merelbeke@vogelbescherming.be |
Waarneming van een levend dier of melding van schade (verkeersongeval of schade aan de tuin) kan je doen via de link: https://eloket.natuurenbos.be/wildinzicht/overzicht
Algemene preventieve maatregelen
Tuinen, akkers en graslanden kunnen flink omgewroet worden, een verkeersongeval met een everzwijn kan ernstige gevolgen hebben. Met preventieve maatregelen bescherm je jezelf en de dieren.
- Bescherming van het terrein: stroomdraad, rasters, verjaging, omheiningen ingraven
- Bescherming van gewassen: coatings, geurpotten en kalkcyanaide/stikstofmeststof naast de plantrij bij maïs (laatste twee nog niet echt bewezen)
- Keuze van teelten
- Beter niet:
- Composthoop onbeveiligd laten
- Voederen van de dieren
- Geen groenafval in de berm gooien
- Vuilniszakken niet te vroeg buiten zetten
Wist je dat?
- Zwijnen zijn sociale dieren en leven vooral in groepen ‘rottes’
- De haren van een everzwijn vaak worden gebruikt voor verfkwasten
- In de Christelijke iconografie staat het wilde zwijn voor ‘wellust’
- Wilde zwijnen nemen geregeld een modderbad om hun huid en vacht in goede conditie te houden. Door het afwrijven van dit laagje modder aan een boom worden zo ook de parasieten mee verwijderd. Bomen die frequent gebruikt worden zijn tot 50-60 cm hoogte verkleurd en gepolijst.
- De lichaamsbouw van een wild zwijn lijkt op een ‘wig’, door deze vorm is het bewegen in een dicht bos gemakkelijk. Vandaar ook de naam voor de mannelijke dieren ‘keilers’, Het Duitse woord voor wig is namelijk ‘keil’
