Sinds 2017 is de Aziatische hoornaar bezig aan een opmars in Europa. Met man en macht proberen we om deze invasieve exoot een halt toe te roepen.
In de lente, bij het warmere weer rond maart, ontwaken de koninginnen uit hun winterslaap en gaan ze op zoek naar een geschikte locatie om hun embryonaal nest te maken, dit nestje is niet groter dan een golfbal.
Gedurende het voorjaar, van maart tot juni, bouwt de koningin een primair nest uit, hierin legt ze enkele eitjes en maakt ze een kleine kolonie bestaande uit enkele werksters. Hun favoriete plaats is in kleine openingen van een dak, een carport, veranda’s, vogelhuisjes …
Vanaf juli verhuist de koningin met haar werksters naar een hogere locatie, meestal hoog in de bomen, waar ze amper tot niet te zien zijn. Hier bouwen ze een groot secundair nest uit.
Het is gedurende deze periode dat ze bijenkasten van de honingbijen en andere solitaire bijen aanvallen. Een secundair nest van een Aziatische hoornaar kan tussen de 1.000 en 2.000 hoornaars tellen. De reden dat de Aziatische hoornaar zo schadelijk is voor onze bijenpopulaties is dat deze veel meer bijen (zowel de honingbij als de wilde bijen) aanvallen dan de Europese variant. De Europese hoornaar eet ook andere insecten zoals vliegen en muggen.
In het najaar paren de mannetjes hoornaars met de koninginnen en gaan de werksters en mannetjes dood. Als de bladeren van de bomen vallen zijn er soms secundaire nesten die zichtbaar worden. Maar deze zijn dan al verlaten, want de koningin overwintert buiten het nest en de overige hoornaars zijn reeds gestorven.
Lentevallen
In de periode maart tot mei (afhankelijk van het weer) is het de ideale periode om de koninginnen te vangen aan de hand van lentevallen. Dit is een selectieve val met lokstof waarin overige insecten terug kunnen ontsnappen en de Europese hoornaar niet in kan, enkel de Aziatische hoornaar blijft over.
Hoe meer rondvliegende koninginnen we kunnen vangen met deze lentevallen hoe minder secundaire nesten er kunnen ontstaan in de zomer. Zo proberen we het aantal te verdelgen nesten in de zomer te verkleinen.
Voor deze lentevallen zoeken we gemotiveerde inwoners die willen helpen in de strijd tegen te de Aziatische hoornaar.
De vrijwilligers plaatsen na deskundige uitleg te hebben ontvangen de val bij hen in de tuin. Voor de vrijwilligers die dit wensen wordt er een WhatsApp groep opgemaakt ‘werkgroep Aziatische hoornaar’.
Wat wordt verwacht van deze vrijwilligers?
- beschikbaarheid in de periode maart – juni om je val dagelijks te kunnen opvolgen. Indien het niet de hele periode lukt, dan is dit zeker geen probleem, dan wordt de selectieve val bij jou een kortere periode geplaatst.
- ‘verwerken’ van de vangst: de val met vangst even in de diepvries zetten, zo worden gevangen insecten verdoofd. Nu kan je de hoornaars apart zetten in bv. een bokaal en de bijvangst terug vrijlaten. Je kan hier dan ook de dienst milieu contacteren voor bijkomende hulp
- diervriendelijk ‘euthanaseren’ van de hoornaars (het bokaaltje met de hoornaars een nachtje in de diepvriezer zetten).
- bijhouden van aantallen: aantal gevangen hoornaars + aantal ‘andere insecten’ (i.f.v. onderzoek naar selectiviteit van de val). Resultaten worden via mail, telefoon of WhatsAppgroep doorgegeven aan de dienst milieu
- maken en bijvullen van lokvloeistof voor de val
Secundaire nesten zoeken
De preventie van het bouwen van een secundair nest is belangrijk, omdat deze grote nesten zich meestal hoog in de bomen bevinden en hierdoor erg moeilijk te zien zijn.
In de zomer schakelen we over naar de lokpot methode, hierbij verdoven we enkele werksters die afkomen naar de lokstof en markeren we ze met kleurtjes.
Nadien wordt hun richting nagegaan en hun vlucht gechronometreerd.
De lokpot wordt verplaatst naar de richting waarvan een gekleurde werkster komt en zo proberen we om dichter bij het nest te komen totdat we het nest hebben gevonden.
Heb je zin om zo’n zoektocht eens bij te wonen? Meld je aan bij de dienst milieu via 059 27 02 21 of milieu@gistel.be . De dienst kan jou dan contacteren als er dergelijke zoektocht zal plaatsvinden.
We moeten er alles aan doen om deze invasieve exoot (een agressief dier dat hier niet van nature thuis hoort) een halt toe te roepen, want 1 niet bestrijd nest dit jaar, kan leiden tot 15 nieuwe nesten volgende lente.
Zie je een Aziatische hoornaar of een nest, maak een foto en meld dit aan de lokale imker, via vespawatch.be of stuur een e-mail met de foto naar milieu@gistel.be
Probeer ze niet zelf te verdelgen, want deze kunnen agressief reageren.
Nesten in het najaar en de winter
In het najaar verliezen de loofbomen hun bladeren, vaak worden de nesten van de Aziatische hoornaar dan pas zichtbaar.
In het najaar verlaten de Aziatische hoornaars het nest om solitair (alleen) de winter in te gaan.
Maar het is alsnog belangrijk om nesten die je opmerkt te melden aan de milieudienst van stad Gistel milieu@gistel.be of 059 27 02 21. Zo kunnen we met de lentevallen in het voorjaar anticiperen op nesten die in de zomer niet opgemerkt en verdelgd zijn geweest.
In de downloads van deze pagina vind je een overzicht van allerlei insecten die lijken op de Aziatische Hoornaar. Zo kan je het onderscheid zien.
